Trong một chuyến đi thực tế về miền Tây Bắc, nhà văn Nguyễn Tuân đã khắc họa vẻ đẹp của dòng sông Đà trong tập tùy bút “Người lái đò sông Đà”. Con sông Đà hiện lên với hai vẻ đẹp đối lập: hung bạo và trữ tình.
Vẻ đẹp hung bạo, hùng vĩ
Ở thượng nguồn, sông Đà hiện ra với vẻ đẹp hung bạo và hùng vĩ. Những vách đá hai bên sông dựng đứng như thành lũy, khiến mặt sông chỉ đón được ánh nắng vào lúc chính ngọ. Dòng sông nơi đây cuộn trào, nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió, tạo nên một cảnh tượng đầy dữ dội. Những luồng gió thổi không ngừng như đòi nợ bất cứ ai dám chèo thuyền qua. Nước sông thở và kêu như cái cửa cống bị sặc, những cái giếng sâu nước ặc ặc lên như vừa bị rót dầu sôi vào. Trên sông, đá và nước như đã bày sẵn trận địa, chỉ chờ người lái đò đi qua mà hạ gục. Tiếng nước khi thì oán trách, lúc lại van xin, khiêu khích, và có lúc giọng gằn mà chế nhạo.
Vẻ đẹp thơ mộng, trữ tình
Bên cạnh vẻ đẹp hung bạo, sông Đà cũng mang trong mình vẻ đẹp thơ mộng, trữ tình. Dòng sông được miêu tả như một áng tóc trữ tình, đầu tóc, chân tóc ẩn hiện trong mây trời Tây Bắc bung nở hoa ban, hoa gạo. Dọc hai bên bờ sông, những bãi cỏ xanh non trải dài với những đàn hươu non đang gặm cỏ, tạo nên một bức tranh thiên nhiên đầy bình yên và thơ mộng.
Người lái đò sông Đà
Nổi bật trong bài tùy bút là hình ảnh người lái đò già, khoảng hơn 70 tuổi, với sự dẻo dai, dũng cảm và mạnh mẽ. Ông đã khuất phục được vẻ đẹp hung bạo của dòng sông và cảm nhận trọn vẹn nét thơ mộng của Đà giang. Trong kháng chiến chống Pháp, sông Đà là tuyến đường thủy quan trọng để các cô lái đò Quỳnh Nhai vận chuyển lương thực cho kháng chiến. Người lái đò không chỉ là người chinh phục thiên nhiên mà còn là người bảo vệ, gìn giữ vẻ đẹp của dòng sông.
Kết luận
“Người lái đò sông Đà” là một tác phẩm đầy ý nghĩa, không chỉ khắc họa vẻ đẹp thiên nhiên Tây Bắc mà còn tôn vinh những con người dũng cảm, kiên cường đã gắn bó và chinh phục thiên nhiên hùng vĩ này. Nguyễn Tuân đã thành công trong việc đưa người đọc vào một cuộc hành trình đầy cảm xúc, cảm nhận được sự hung bạo, trữ tình của sông Đà và hình ảnh người lái đò kiên cường.